آجر در معماری ، گذشته وحال
آجر در معماری ، گذشته وحال
جایگاه آجر در معماری گذشته
آجر از دیرباز در کشور ایران جایگاه ویژه ای در صنعت ساختمان داشته است.برخی از کارشناسان بر این عقیده اندکه تاریخچه آجر به ده هزار سال پیش برمیگردد، اولین آثار آجری در منطق خوزستان و بین‌النهرین مشاهده شده. در بعضی از کشورها وجود کوره های آجر سفال و آجر قدیمی بیانگر قدمت دیرینه صنعت آجر است.
در زمان های گذشته خشت های آجر از کاه گل ساخته می شده اند و شکل منظمی نداشته اند سپس با گذشت زمان آجر ها به اشکال مربع و مستطیل شکل ساخته شدند وسپس در مقابل آفتاب خشک می گردیده است.بناهای قدیمی در ایران بیان گر قدمت کاربرد آجر به عنوان مصالح ساختمانی مهم است.
مقاومت و پایداری آجر به مراتب از سنگ بیشتر است و این خود دلیل کاربرد آجر در ایران از دیر باز می باشد.هزینه بناهای آجری به نسبت از سایر مصالح ساختمانی کمتر است.در دوره هخامنشی صنعت آجر پزی پیشرفت بسیاری زیادی کرد و در همان زمان ایجاد طرح برروی آجر ها رایج شد و در آن زمان حتی آجرهای لعاب دار نقش برجسته نیز تولید می شده و جهت ساخت کاخ ها از آنها استفاده شد.
در تخت جمشید نمونه این آجرها به چشم می آید.بعد از گذشت زمان این هنر به اروپا نیز منتقل گردید.آثاری همچون کارونسراها ، آب انبارها و زیگورات ، چغازنبیل در شوش نمونه از این قبیل آثار آجری در دوره هخامنشی می باشد.در دوران سلجوقی ، بنایی اسکلت سازی اصول و چهار چوب پیدا کرد و آجر به عنوام مصالح اصلی در ایجاد ساختمان ها گردید و بناهایی چون کاروانسراها ، آب انبارها ، مساجد و قبره های و …. با همین آجر ساخته می شده است.در این دوره خلاقیت و ذوق درهنر آجر کاری شکوفا گردید و تراشیدن آجر و یا به اصطلاح آجر تراشی رواج پیدا کرد.
جایگاه آجر در معماری مدرن
در معماری مدرن ، کاربرد آجر در کنار چوب و شیشه ترکیب بسیار زیبا و چشمگیری را ایجاد می نماید. آجر هایی که اصولا در نمای مدرن استفاده می گردند از خانواده آجر نما هستند.آجر های نما که اصولا به صورت پلاک در ابعاد و رنگ های مختلف تولید می شود استقامت مناسب را جهت استفاده در نمای بیرونی و در مقابل هر نوع سرما و گرما ،رطوبت و یخ زدگی دارا می باشند تا با مرور زمان و در فصول مختلف آسیب نبینند.
آجر نسوز پر طرفدار ترین نوع آجر نما می باشد.با توجه به اینکه آجر نسوز با خاک نسوز تهیه می گردد استقامت آن در مقابل تمامی انواع آجرنما بالاتر بوده و حتی در مقابل آتش سوزی نیز پایدار می باشد.آجر نسوز کرکره ای یکی از رایج ترین نوع آجر جهت نماهای مدرن است.
در رنگ های قرمز ، سفید ، مشکی و قهوه ای زمانی که در کنار سایر مصالح ساختمانی قرار بگیرد جلوه خود را نمایش می دهد.استفاده از آجر نما در نمای داخلی و معماری مدرن به ارزش و ماندگاری طرح کمک شایانی خواهد نمود.از آنجایی که آجر بخشی از طبیعت است نه تنها هم آوایی را بهم نمیزند بلکه طیف یکنواخت وخاصی به نما می بخشد.
در نمای مدرن شلوغی و ییچ و خم ها و تجملات کنار گذاشته می شود و طراحی نما ساختمان بیشتر به سمت سادگی و یکنواختی خواهد رفت.در طراحی طرح های مدرن موارد زیست محیطی نیز بسیار مورد اهمیت قرار می گیرد.
قیمت آجر در مقابل سایر مصالح ساختمانی مشابه و مناسب و مقرون به صرفه بودن آن خود یکی از دلایل استفاده آجر نما در معماری مدرن می باشد.